Sint-Bernardus
Het bisdom Breda gaat weer op bedevaart!
Deze keer in de voetsporen van Sint-Bernardus van Clairvaux (1090-1153). Zijn ordegenoten, de cisterciënzers, hebben veel betekend voor de parochies in het bisdom Breda. De geloofsgemeenschappen van Wouw, Oud Gastel, Oudenbosch en Hoeven zijn door hen gesticht. In Ulicoten wordt jaarlijks het Bernardusoctaaf gevierd.
Bernardus is een voorbeeld voor de missionaire kerk. Hij wist van aanpakken en zijn geloof was diepgeworteld. Hij trok de wereld in en cultiveerde het land. We gaan bij hem in de leer.
Deze bedevaart wordt, zoals bisschop Jan Liesen van Breda zegt, 'een retraite op wieltjes'. Alle belangrijke plaatsen in het leven van Sint-Bernardus zullen we bezoeken. We mogen samen vieren, bidden en ontmoeten. Er is ook voldoende ruimte voor rust en ontspanning.
Het vertrek is op maandag 23 oktober 2023, de thuiskomst op zaterdag 28 oktober 2023. In deze zes dagen zullen we veel indrukken opdoen en vriendschappen sluiten en hopelijk met veel inspiratie thuiskomen.
Het bisdom Breda gaat op bedevaart in de voetsporen van Sint-Bernardus! Gaat u mee?
Waar gaan we naartoe?
Enkele bijzondere plekken die we onderweg aandoen
Abdij van Bornem (België)
De eerste tussenstop tijdens deze reis ligt eigenlijk helemaal niet zo ver van Breda af. Het is de abdij van Bornem, vlak onder Antwerpen. Er is een goede reden om zo dichtbij huis al te stoppen. In Bornem vinden we namelijk de Sint-Bernardusabdij. Het is de eerste stop in de voetsporen van Bernardus tijdens deze reis. De abdij werd in 1603 gesticht en werd in 1836 eigendom van de cisterciënzers ter vervanging van de Sint-Bernardusabdij in Hemiksem. De abdij beschikt over een zeer indrukwekkende bibliotheek.
Geboortehuis Sint-Bernardus in Fontaine-lès-Dijon
Op de tweede dag van onze reis zitten we volop in het leven van de Heilige Bernardus. We bezoeken het Bernardusklooster en de Bernardusbasiliek in Fontaine-lès-Dijon, een buitenwijk van de stad Dijon in de Bourgognestreek. Het kloostercomplex bevat onder meer het geboortehuis van Sint-Bernardus. Vanaf de heuvel waarop het klooster ligt, hebben we een prachtig uitzicht over Dijon. Later op dag bezoeken we de kathedraal van Sint-Bénigne in Dijon.
Beaune - Hôtel Dieu
Op de ochtend van de derde dag bezoeken we die andere mooie stad in de Bourgogne: Beaune. Hier bezoeken we onder meer het beroemde Hôtel-Dieu, dat door de hertogen van Bourgondië gebouwd werd als ziekenhuis.
Clairvaux
Een ander belangrijk doel van deze bedevaart is de abdij van Clairvaux. Deze werd in 1115 gesticht door de Heilige Bernardus. Het werd de grootset cisterciënzerabdij van Frankrijk. Bernardus woonde er tot zijn dood op 20 augustus 1153. Tegenwoordig is Clairvaux een gevangenis. Achter de hoge gevangenismuren bevinden zich nog tal van historische gebouwen uit onder meer de 12e eeuw.
Kathedraal Troyes
De een na laatste dag van deze reis beginnen we in Troyes, waar we de Petrus- en Pauluskathedraal bezoeken. De bouw van de gotische kerk begon in de 13e eeuw en nam 400 jaar in beslag. De kerk beschikt onder andere over prachtige ramen.
Abdij Villers-la-Ville (België)
Op de terugweg naar huis stoppen we onderweg in België bij de voormalige abdij van Villers in Viller-la-Ville. De abdij is er niet meer, er zijn wel nog enkele ruïnes te zien. De abdij werd in 1146 in opdracht van Bernardus gesticht als een dochterabdij van Clairvaux. In de 13e eeuw woonde hier zo’n honderd monniken en driehonderd lekenbroeders. Vanuit deze abdij werd onder meer de Sint-Bernardusabdij van Vremde gesticht, die later naar Hemiksem verhuisde en uiteindelijk in Bornem terechtkwam, waar we onze reis begonnen. In de 19e eeuw raakte de abdij in verval. De indrukwekkende ruïnes zijn momenteel vooral een toeristische trekpleister.
Sint-Gertrudiskerk, Nijvel
Voor de slotviering stoppen we in Nijvel, waar de Sint-Gertrudiskerk staat. Dit is een van de oudste en grootste romaanse kerken van België. De kerk hoorde bij het dubbelklooster dat in de 7e eeuw gesticht werd door Gertrudis van Nijvel en haar moeder Ida. De huidige kerk dateert uit 1046. Na de Tweede Wereldoorlog werd de kerk zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat hersteld.
Cîteaux
‘s Middag rijden we door naar een van de belangrijkste reisdoelen van deze bedevaart : de abdij van Cîteaux, het voormalige moederhuis van de cisterciënzers. Aan het begin van de 13e eeuw had de orde wel meer dan 500 kloosters. In Cîteaux woonden destijds honderden monniken en lekenbroeders. In de loop van de eeuwen maakte het klooster een roerige geschiedenis door. De gebouwen werden meermaals verwoest en weer herbouwd. In 1998 werd het negende eeuwfeest van de orde gevierd in de herbouwde abdijkerk.
Wie was Bernardus van Clairvaux?
De Franse monnik Sint Bernardus van Clairvaux (1090-1153) was een van de meest invloedrijke personen van zijn tijd. Hij heeft de cisterciënzerorde groot gemaakt. Ondanks zijn verlangen naar stilte en afzondering, reisde hij Europa door om ketterijen te bestrijden, de kruistocht te prediken, paus en bisschoppen te adviseren en wereldlijke heersers te vermanen. Hij wordt beschouwd als groot mysticus.
Jeugd
Bernard werd in 1090 geboren op het kasteel Fontaines bij Dijon (Bourgondië), als derde van zeven kinderen. Hij volgde zijn opleiding aan de school Saint-Vorles in Châtillon-sur-Seine. Op 21-jarige leeftijd was hij vastbesloten om monnik te worden. Zijn roeping werkte zo aanstekelijk dat een groep van dertig mannelijke familieleden en vrienden zijn voorbeeld volgden. Rond Pasen 1112 meldden zij zich bij de abdij van Cîteaux.
Cisterciënzers
De Abdij van Cîteaux was het centrum van een nieuwe monastieke spiritualiteit. Zij was gesticht door benedictijnen uit Molesme onder leiding van Robertus, die de Regel van Benedictus strenger wilden navolgen. Zo ontstond in Cîteaux een nieuwe kloosterorde: de Orde van Cîteaux (Ordo Cisterciensis), oftewel de cisterciënzers. Uiterlijk onderscheiden de cisterciënzers zich van de benedictijnen door hun kleurloze of grijze habijt.
Clairvaux
In 1115 stuurde de abt van Cîteaux Bernardus op een belangrijke missie. Samen met twaalf medebroeders kreeg hij de opdracht om in Clairvaux (regio Champagne-Ardenne) een klooster te stichten volgens de nieuwe observantie. Bernardus werd de eerste abt van Clairvaux. Bernardus werd als een wijze en heilige man beschouwd. Verscheidene pausen en bisschoppen deden een beroep op hem. Dankzij Bernardus groeide de cisterciënzerorde uit tot een niet meer weg te denken beweging. In heel Europa werden kloosters gesticht. Ook schreef hij de regel voor de Tempeliers: ridders die de kloostergeloften van armoede, kuisheid en gehoorzaamheid aflegden en tegelijkertijd militair waren. Hij schreef een spirituele handleiding voor priesters en bisschoppen. In 1146 gaf hij op verzoek van de paus de aanzet voor de tweede kruistocht.
Nalatenschap
Bernardus overleed aan een maagkwaal op 20 augustus 1153 in zijn abdij van Clairvaux. Hij liet 534 brieven, 340 preken en 12 traktaten na. Hij had 68 dochterkloosters van Cîteaux gesticht. Kort na zijn dood werd het proces van zijn heiligverklaring gestart. In 1174 werd hij door paus Alexander III gecanoniseerd. In 1830 riep paus Pius VIII hem uit tot Kerkleraar. In 1953 wijdde paus Pius XII een encycliek aan hem bij gelegenheid van zijn 800ste sterfdag.